W ostatnich dniach zacząłem prowadzić nadzór archeologiczny przy pracach związanych z remontem ul. Cmentarnej w górnośląskich Pyskowicach. Prace badawcze na razie nabierają tempa, bo inwestycja ogranicza się do prostowania ‘pokrzywionych’ przez czas (a może bardziej koła samochodów 😉 ) kostek brukowych. Dlatego korzystając z czasu przechadzam się trochę po tutejszej Starówce. A miejsce to sądzę kryje jeszcze wiele archeologicznych niespodzianek, czego sam doświadczyłem, bodajże w 2009 roku.
Ulica, na której prowadzę nadzór była w przeszłości jedną z głównych dróg prowadzących do miasta od strony zachodniej. Jest to istotne, bo miasto leżało na szlaku handlowym prowadzącym z Krakowa do Wrocławia. Położenie stwarzało dobre warunki do funkcjonowania tutaj grodu z osadą targową, który jak się uważa powstał we wczesnym średniowieczu. Lokalizowany on był prawdopodobnie w części zachodniej obecnego miasta. Jednak brak na ta chwilę materialnych dowodów, które mogłyby potwierdzić tą hipotezę, gdyż nie prowadzono tu w przeszłości żadnych badań archeologicznych.
Przy obecnej ulicy Cmentarnej, na wydatnym wyniesieniu znajduje się jeden z najstarszych kościołów Pyskowic – kościół pw. św. Stanisława. Obecna bryła kościoła pochodzi z lat 1865-69, jednak wcześniej miał w tym miejscu stać drewniany kościółek zbudowany w 2 połowie XVII w.
Zasiedlenie okolic Pyskowic rozpoczyna się już w okresie epoki kamienia (paleolit/mezolit). Pojedyncze ślady osadnicze pochodzą z młodszej epoki kamienia – neolitu, następnie z późnej epoki brązu i okresu wpływów rzymskich. Drobne zabytki z tych epok znajdują się w zbiorach Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Najwięcej pozostałości po działalności człowieka na terenie Pyskowic wiąże się z okresem średniowiecza. Pyskowice należą bowiem do grupy najstarszych miast Górnego Śląska lokowanych na prawie niemieckim (magdeburskim) około poł. XIII w. Pierwsza historycznie udokumentowana informacja o Pyskowicach pochodzi już z roku 1256. Zawarta jest w dokumencie wystawionym przez wrocławskiego biskupa Tomasza. Wymienieni w tym dokumencie bracia „Lutozat” i „Lonek”, synowie „Pisca”, proszą biskupa o wsparcie dla wybudowanego przez nich kościoła. Biskup, przychylając się do ich prośby, przyznał na rzecz tegoż kościoła pod wezwaniem św. Pawła w „Piscowiczych” dziesięcinę z kilku sąsiednich wsi.
Najstarsze nawarstwienia i zabytki, jakie udało mi się odkryć w Pyskowicach pochodzą z 1 połowy XIV wieku. Możecie o nich poczytać tutaj:
Szczególnie cennym zabytkiem jest głowica miecza średniowiecznego, odkryta w rejonie ziemnych umocnień miasta z początków jego funkcjonowania. Zainteresowanych odsyłam:
Czy uda mi się odkryć coś równie ciekawego na ul. Cmentarnej? Czas pokaże 😉
Górnośląska Pracownia Archeologiczna 
Swego czasu na kościele sw.Stanislawa był wbity nóż w krzyż. Czy wiadomo dlaczego?
PolubieniePolubienie
Jako dziecko mijalam ten kosciol i myslalam zawsze, ze w krzyzu na dachu tkwi noz, wytlumaczono mi ze to czesc piorunochronu i tylko tak wyglada jak noz 😉
PolubieniePolubione przez 1 osoba
Dzień dobry.Niestety nic o tym nie wiem – ale popytam i jak coś ustalę to dam Pani/Panu znać.
PolubieniePolubienie